حقایقی در مورد حافظه
قبل از اینکه در مورد اساس علمی و ساختار فکرافزار جی5 سخن بگوییم، لازم است حقایقی چند در مورد حافظه خودمان بدانیم:
1- حافظه دو قسمتی
پس از آن که چیزی را یاد میگیریم، در لحظات اولیه 100 درصد قادر به یادآوری آن هستیم اما کم کم فراموشی شروع خواهد شد. به طوری که در بهترین حالت بعد از چند ماه تقریبا 80 درصد آنچه را که یاد گرفته ایم فراموش خواهیم کرد و فقط 20 درصد آن در ذهن می ماند. این 80 درصد فراموش شده را مطالب واقع در حافظه کوتاه مدت و بقیه را مطالب موجود در حافظه بلندمدت تشکیل میدهند.
اگر این واقعیت را به خاطر نداشته باشیم که با هر بار تکرار فقط 20 درصد مطالب به حافظه بلندمدت منتقل می شود، دائماً خودمان را به خاطر حافظه ضعیفی که داریم سرزنش میکنیم. مثلاً به خودمان میگوییم: "من که دیروز این درس را یاد گرفته بودم اما امروز فراموش کردم، عجب حافظه ضعیفی دارم!" در حالی که باید بدانیم فراموشی یک امر واقعاً طبیعی است و فقط با روشها و تکرارهای مناسب قابل رفع کردن است.
فکرافزار جی5 روشی برای انتقال مطالب از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت می باشد. که این انتقال بر اساس منحنی فراموشی ابینگ هاووس انجام می شود.
منحنی فراموشی ابینگ هاووس
طبق این منحنی، بخش اعظم آنچه را که یاد گرفته ایم به مرورِ زمان و با شیبی تند فراموش می کنیم. تقریباً در 42 ساعت اول 04 تا 54 درصد آنچه یاد گرفته شده است، فراموش میشود که به آن قله فراموشی یا پیک فراموشی می گویند.
بنابراین، اگر به طریقی عمل کنیم که در این مدت یک تکرار داشته باشیم، عملاً یادگیری ما به دو برابر افزایش پیدا میکند، به همین ترتیب فکرافزار جی5 بر اساس منحنی فراموشی ابینگ هاووس زمان تکرارهای بعدی را تنظیم می کند و به اصطلاح کاری می کند که ما بر روی منحنی یادگیری حرکت کنیم و در زمان مناسب در مرحله ی خطرناک منحنی، تکرار مناسب را انجام دهیم.
2- حافظه خلاصه دوست
یکی دیگر از خصوصیات مهم حافظه ی ما، خلاصه دوست بودن آن است. حافظه ی ما هر چیزی را که کمتر و خلاصه تر باشد بهتر یاد گرفته و جذب می کند. به همین خاطر هم اگر مطلبی طولانی باشد ناخودآگاه خلاصه های آن را در ذهن نگه میداریم و با زدن جرقه اصلی (آنچه به صورت "کلمه" و یا "علامت" خلاصه شده است) مطلب را به خاطر می آوریم. به عبارتی دیگر ذهن ما مطالب را به صورت کُد دریافت میکند. از این خاصیت حافظه، بخوبی در روش جی5 استفاده شده است و آن جی برگ نویسی است. جی برگها در حقیقت همان لقمه های کوچکی هستند که به راحتی جذب حافظه ی ما می شوند. این خلاصه ها نقش ارزنده ای در بهبود یادگیری دارند.
3- پاداشهای فوری اسکینِر
براساس آزمایشی که آقای باراس.اف.اسکینر دانشمند آمریکایی بر روی یک پرنده انجام داد، هرگاه ما یک رفتار (چه انتخابی مثل مطالعه کردن یک انسان و چه اتفاقی مثل رفتار یک پرنده) را بلافاصله پاداش دهیم آن رفتار تشدید میشود که به آن خاصیت تشدید کنندگی اسکینر می گویند.
بنابراین تمایل به انجام آن کار و یا رفتار به دو چیز بستگی دارد:
1- یا باید مقدار پاداش بالا و ارزشمند باشد تا در نتیجه، انگیزه و تمایل بیشتر شود.
2- یا باید زمان پاداش زود و فوری باشد تا اثر پاداش تشدید شود.
فکرافزار جی5 بر اساس پاداشهای فوری اسکینر به شما پاداشهای فوری کوچک میدهد و چون فوری است، اثر آن بالاست و اثری مشابه پاداشهای بزرگ را دارا میباشد. در روش یادگیری جی5 پاداش های فوری همان اجازه عبور جی برگ ها به خانه بعدی هستند که احساس خوب موفقیت را در شخص ایجاد می کنند و یادگیری را همانند بازی لذت بخش می کنند.
4- قاعدۀ نیم ثانیۀ کلیدی (حافظه آنی یا حافظه دیداری)
تحقیقات نشان داده است، هرگاه شما مطلبی را در حافظه ی بلند مدت خود داشته باشید و بلافاصله در عرض کمتر از نیم ثانیه به آنچه که بلد نیستید مرتبطش کنید، آن دو مطلب به هم پیوند خورده و در حقیقت دومی هم وارد حافظه بلند مدت شما میشود.
مثلاً اگر معلم برای یاد دادن لغت Anger بعد از گفتن آن، حالت عصبانیت به خود بگیرد، شانس اینکه دانش آموزان در همان مرحله اول لغت را یاد بگیرند خیلی بالا میرود و در حقیقت بین آن لغت و حالت شناخته شده یعنی عصبانیت در حافظه بلند مدت، ارتباط برقرار میشود و چون این ارتباط در کمتر از نیم ثانیه اتفاق میافتد به آن نیم ثانیه کلیدی می گویند .
شما یک لغت را روی یک سمت جی برگ مینویسید و معنی آن را در سمت دیگر. حال هنگام استفاده از جی5 شما وقتی مجبور به تکرار آن می شوید ممکن است در کمتر از نیم ثانیه معنای آن را به خاطر آورید که در آن صورت احتمال اینکه وارد حافظه بلند مدت شما شود خیلی زیادتر میشود.
5- قانون هیچ یا همه چیز
قانون هیچ یا همه چیز آقای ار.ادوین.گاترین دانشمند آمریکایی در مورد حافظه کوتاه مدت و بلند مدت می گوید همانطور که نمی شود گفت مهتابی کمی روشن است! و باید بگوییم روشن است یا خاموش، در مورد حافظه ی ما هم چنین است.
در واقع نمیتوانیم بگوییم مطلب کمی وارد حافظه ی ما شده است، اگر چیزی را فراموش می کنیم حتماً در حافظه ی کوتاه مدت ما بوده است و باید آن قدر تکرارش کنیم تا به حافظه ی بلند مدت منتقل شود. از این خاصیت هم در جی5 استفاده شده است . همانطور که در بازی مار و پله، ممکن است شما به نزدیکی مقصد رسیده باشید ولی به یک باره توسط مارگزیده شوید و به خانه اول باز گردید، در فکر افزار جی5 هم اگر مار فراموشی، جی برگِ یادگیری شما را نیش بزند باید به خانه شماره یک بازگردید! این معنی قانون هیچ یا همه چیز آقای گاترین و استفاده از آن در فکرافزار جی5 است. و همین امر باعث شده است تا یادگیری مطالب اطمینان بخش و قابل اعتماد باشد که خود باعث اعتماد به نفس شده و با بالا رفتن ضریب اطمینان بخشی، اعتماد به حافظه هم بالا رفته و همین امر راندمان حافظه را بالا میبرد.